1. ~たら to konstrukcja warunkowa (jeżeli A, B). Z tym, że ta konstrukcja kładzie nacisk na wynik warunku (B).
にほんごをべんきょうしたらにほんにいけます。
Jeżeli nauczysz się japońskiego, będziesz mógł pojechać do Japonii.
2. ~ても to też konstrukcja, która pokazuje warunek (ekwiwalent polskiego "(nawet) jeśli A, B).
にほんごをべんきょうしてもしごとをみつけません。
Nawet jeśli nauczę się japońskiego, nie znajdę pracy.
Jest też coś takiego jak ~てもいい używane do pytania o pozwolenie i udzielanie tych pozwoleń.
これをたべて「も」いいですか? - Mogę to zjeść?
いっしょにパーティにいってもいいですか? - Mogę pójść razem z Tobą na imprezę?
Dosłownie znaczy to "(czy to) dobrze, jeśli A?"
3. ~んです・~のです nie powinno być raczej traktowane jako konstrukcja gramatyczna. Niemniej, dodanie tego na końcu zdania spowoduje nadanie wypowiedzi tonu `wyjaśniającego` (jak się popularnie tłumaczy). Mi to bardzo nie pasuje i często tłumaczę sobie użycie tego "przylepka" do dodania osobistego wydźwięku wypowiedzi lub wyrażenia czegoś opartego na obserwacji.
Na przykład, jeżeli chcesz zapytać kogoś bez jakichś oznak padającego deszczu, czy ten deszcz na zewnątrz pada, powiesz あめがふっていますか? ("Pada deszcz?"). Ale, w przypadku gdy widzisz kogoś zmokniętego, wchodzącego z parasolką, to częściej usłyszysz pytanie あめがふっているのですか?("Pada deszcz?"). Tłumaczenie to samo, ale wydźwięk tych dwóch pytań jest inny. W pierwszym pytaniu po prostu pytasz, nie mogąc zaobserwować po osobie pytanej, czy deszcz pada. W drugim przypadku obserwujesz skutki deszczu i pytasz dla klaryfikacji.
Skomplikowane to jest, różne książki tłumaczą różnie, a Japończycy tego nie ułatwiają. Z czasem to samo wejdzie w krew, także nie skupiaj się zbytnio na tym zagadnieniu. Dużej różnicy semantycznej nie ma.